ÇIRAKLIK EĞİTİMİ:

 Tanım: En az ilköğretim mezunu olup örgün eğitime devam etmeyenlerden, bir işyerinde çalışarak meslek öğrenmek isteyenlerin, kanun kapsamındaki herhangi bir meslek dalında, mesleki eğitim merkezlerine kayıt yaptırmak suretiyle aldıkları eğitime çıraklık eğitimi denir. 

Yararları:

I. Çırak öğrencilere olan yararları: 
 
1- Sağlık Sigortasından yararlanır.
2- Mesleki teknik bilgi kazanır.
3- Öğrencilik haklarından yararlanır, (İndirimli Seyahat Kartı, Askerlik Tecili vb).
4- Yetki ehliyeti devlet adına tescil edilmiş olur,
3303 Sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre 19 yaşından gün almamış gençler, kapsamda bulunan Meslek dallarından birinde bilgi ve beceri kazanarak Kalfalık Belgesini almak üzere sözleşme yapmak suretiyle haftada bir gün Mesleki Eğitim Merkezlerinde (Büyük İşletmeler gerekli koşulları oluştururlarsa kendi düzenledikleri yerlerde eğitim verilebilir) diğer günler işyerlerinde Pratik Eğitim görerek öğrencilik haklarından yararlanırlar. 

II. İşverene yararları:  

1- Öğrencinin sosyal güvencesi S.S.K. Primleri Devlet tarafından ödenir, 
(İşletmeler S.S.K primlerini kendileri dahi ödeseler yine öğrenci yaşındaki kişileri eğitim merkezlerine göndermek zorundadırlar. Bu kanuni bir zorunluluktur.)
2- Damga vergisi ödenmez
3- Gelir vergisi ödenmez,
4- Vergi iadesi ödenmez,
5- Konut edindirme fonu ödemez,
6- Zorunlu tasarruf ödenmez,
7- Kıdem tazminatı ödenmez,
8- Verilen ücret gider gösterilebilir,
9- Öğrenciler işçi sayısına dahil edilmez
10- Kalifiye insan gücünün yetiştirilmesiyle iş hayatında verimlilik sağlanmaktadır.
 
III. Kamuya yararları: 
1. Çıraklık eğitimi sistemi ile; hızlı bir sanayileşme süreci içerisinde bulunan ülkemizde, ihtiyaç duyulan vasıflı ara insan gücünün süratli, ekonomik ve etkin bir şekilde karşılanmasına önemli katkı sağlamaktadır. 
2. Çıraklık eğitimine devam edenler, belirli bir işyerinde zaten çalışmakta olduklarından herhangi bir istihdam problemleri bulunmamaktadır. 
3. Çeşitli sebeplerle eğitimini yarıda bırakarak iş hayatına atılmış bulunan gençlerimizin eğitim ihtiyacı karşılanmak suretiyle, eğitimde fırsat eşitliğinin yaygınlaştırılmasına önemli ölçüde katkı sağlanmaktadır.

İşleyiş:  Öğrenciler, çalıştıkları meslek dallarıyla ilgili teorik eğitimlerini haftada bir gün okulda, pratik eğitimlerini ise kalan günlerde işletmelerde alırlar. Öğrenciler teorik eğitimlerinde kendi dallarıyla ilgili meslek derslerinin yanında ortak genel kültür derslerini de okumakta ve kendilerine her yarıyıl sonunda başarı durumlarını gösteren karneleri verilmektedir. Öğrenciler çıraklık eğitimlerinin sona ermesiyle birlikte ilk kalfalık sınavlarına katılarak toplam eğitim süresi içerisinde görmüş oldukları derslerden sınava tabi tutulurlar. Bu sınavlardaki derslerin her birine 12 kez girme hakları mevcuttur.

Eğitim Süresi:  Meslek dalları ve öğrenim durumuna göre 1-3 yıl arasında değişmektedir.  

Devam-Devamsızlık:  Çırak  öğrencinin bir öğretim yılındaki teorik eğitim devamsızlığının, mazeretsiz olarak bir haftada gördüğü teorik ders saatleri sayısının üç katından daha fazla olması durumunda kaydı silinmektedir. Ayrıca bir yılda işyerine (pratik eğitime) 15 iş günü veya aralıksız 5 iş günü mazeretsiz olarak devam etmemesi durumunda da kaydı silinir. 

Başvuru Koşulları:  Mesleki eğitim merkezlerinde öğrenci kayıtları her yıl Temmuz-Ağustos-Eylül aylarında ve Ocak ayı ara kayıt döneminde yapılmaktadır. Kesin kayıt tarihleri okuldan öğrenilebilir.

 Aranan Koşullar:
     A- Kayıt olduğu tarihte 19 yaşından gün almayan öğrenciler;

    1.Mesleki eğitim merkezlerine en az İlköğretim mezunları ile 1996-1997 öğretim yılı ve daha önceki yıllarda İlkokullardan mezun olanlar (5. sınıfı bitirenler) veya ortaokullardan ayrılan öğrenciler kayıt yaptırabilir.
      2. Kanun kapsamında bulunan herhangi bir meslekte çalışıyor olmak,
      3. Sağlık durumu pratik eğitimi yapacağı (çalışacağı) mesleğe uygun olmak,
     B- Kayıt olduğu tarihte 18 yaşını doldurup 19 yaşından gün alan öğrenciler ; 

          Yukarıdaki şartlara ilave olarak ;

1. Daha önce Mesleki (çıraklık) eğitimden geçmemiş  olmak,
2. Askerlikle ilişkisi bulunmamak.

Nasıl kayıt olunur:  Dört nüsha halinde okuldan temin edilen çıraklık sözleşmesi ayrı ayrı doldurulduktan sonra işyerine ve işyerinin bağlı bulunduğu meslek odasına onaylatılır. İstenen diğer belgelerle birlikte kayıt tarihleri içerisinde okula başvurulur.

Kayıt için istenen belgeler: 
1.  4 adet çıraklık sözleşmesi (okuldan alınır)
2.  Sağlık raporu
3.  Diploma/tasdikname aslı ve fotokopisi
4.  Nüfus cüzdanı ve iki fotokopisi
5.  İkametgah belgesi
6.  10 adet vesikalık fotoğraf
7.  6 adet mektup pulu ve zarfı
8.  Varsa SSK kartı
9. 19 yaşından gün almış erkekler için  (Askerlik şubesince düzenlenmiş) askerlikle ilişiğinin olmadığını bildirir belge.

KALFALIK BELGESİ:

1) Mesleki Eğitim Merkezlerinde meslek dallarının eğitim süresi boyunca haftada bir gün öğrenim gördükten sonra girecekleri kalfalık sınavlarında başarılı olmaları durumunda “Kalfalık Belgesi” alabilirler. (Kanun maddesi :16)

2) 19 yaşından gün almış olanlar ise Mesleki Eğitim Merkezlerinde açılacak yoğunlaştırılmış eğitime tabi tutulduktan sonra girecekleri kalfalık sınavlarında başarılı olmaları halinde “Kalfalık Belgesi” alabilirler.

3) Mesleğin Kanun kapsamına alındığı tarihte 18 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olanlar Bakanlıkça ilan edilecek tarihlerde Mesleki Eğitim Merkezlerine başvuruda bulunmaları halinde doğrudan kalfalık sınavlarına katılabilir ve bu sınavlarda başarılı olmaları durumunda “Kalfalık Belgesi” alabilirler. (Kanun maddesi: Geçici 1a/1).
(Not: Bu başvuru ancak af çıktığı zaman yapılır.)

Başvuru Şartları: 
a) Mesleğin kanun kapsamına alındığı tarihte 19 yaşından gün almış olmak.
b) Mesleğin kanun kapsamına alındığı tarihten önce o işte çalıştığını Ek II formu ile belgelendirmek.


DIŞARIDAN MÜRACAATLAR

DENKLİK :

Denklik yaptırabilmek için adayın bazı şartları yerine getirmiş olası gerekir. Bu şartların detaylarlarını aşağıda ayrıntılı olarak bulabilirsiniz.

1-İLKOKUL MEZUNLARI:
İlkokul mezunu adaylar,mesleğin ilde kapsama alındığı tarihte (Bak) 18 yaşını doldurup, 19 yaşından gün almış ise doğum tarihlerinin üzerine 14 yaş ekledikten sonra,bulunan tarihten itibaren 06.01.1998 tarihine kadar olan süreyi sigortasız olarak, çalıştıkları işyerinden belgelendirebilirler. 06.01.1998 tarihinden sonraki hizmetlerini ise sigortalı (Sosyal Güvenlik Kuruluşundan Alacakları Belge) olarak EKIII belgesi ile belgelendirmek zorundadır. mesleğin ilde kapsama alındığı tarihte 18 yaşını doldurmayan adaylar ise doğum tarihlerinin üzerine 18 yaş ekledikten sonra, bulunan tarihten itibaren 06.01.1998 tarihine kadar olan süreyi sigortasız olarak, çalıştıkları işyerinden belgelendirebilirler. 06.01.1998 tarihinden sonraki hizmetlerini ise sigortalı (Sosyal Güvenlik Kuruluşundan Alacakları Belge) olarak EKIII belgesi ile belgelendirmek zorundadır. İstenen toplam süre ise adayın mesleğinin, çıraklık dönemi süresinin (Bakınız Öğrenim süreleri sayfası) 2 (İki) katının üzerine 5 (Beş) yıl eklenerek hesaplanır. Bu süreyi dolduranlar kalfalık sınavına müracaat edip; kalfalık sınavını başarıp, Kalfalık Belgesini alanlar, DENKLİK belgesi ile USTALIK sınavlarına müracaatta bulunabilirler.

DENKLİK ÇALIŞMA SÜRELERİ:
Geçici Maddeye Göre Kalfalık Belgesi alan Lise ve daha üst düzeydeki genel eğitimden sonra başvuranlar:
a)Çıraklık eğitim süresi 1 yıl olan mesleklerde çalışanlar 6 yıl,
b)Çıraklık eğitim süresi 1,5 yıl olan mesleklerde çalışanlar 6,5 yıl,
c)Çıraklık eğitim süresi 2 yıl olan mesleklerde çalışanlar 7 yıl,
Hizmet belgelendirmesi istenecektir.
Genel Lise, Mesleki ve Teknik Orta Öğretim Programlarından mezun olanlar ile daha üst düzeyde eğitim görenlerden mesleği dışında bir alanda kalfalık sınavına katılmak isteyenler (yönetmelik 242.Madde)

LİSE MEZUNLARI: 
2 yıllık meslekler için kalfalık ve ustalık hizmet süresi: 8 yıl (sigortalı veya sigortasız) çalışma belgelendirilecek,
3 yıllık meslekler için kalfalık ve ustalık hizmet süresi: 9.5 yıl (sigortalı veya sigortasız) çalışma belgelendirilecek.

ÖN LİSANS VE LİSANS MEZUNLARI:
2 yıllık meslekler için kalfalık ve ustalık hizmet süresi: 7 yıl (sigortalı veya sigortasız) çalışma belgelendirilecek,
3 yıllık meslekler için kalfalık ve ustalık hizmet süresi: 8 yıl (sigortalı veya sigortasız) çalışma belgelendirilecek.

DENKLİK BELGESİ İLE KALFALIK SINAVINDA İSTENEN EVRAKLAR:
a-Dilekçe
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi
d-Denklik belgesinin aslı ve fotokopisi (Müracaatta kalfalık için denklik belgesinin yalnızca fotokopisi verilecek)
d-5 adet kravatlı fotoğraf 

DENKLİK BELGESİ İLE USTALIK SINAVINDA İSTENEN EVRAKLAR:
a-Dilekçe
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi
d-Denklik belgesinin aslı 
d-5 adet kravatlı fotoğraf 
Ortaokul ve daha üst düzeydeki adaylar ise:
06.01.1998 tarihine kadar olan süreyi sigortasız olarak,çalıştıkları işyerinden belgelendirebilirler.06.01.1998 tarihinden sonraki hizmetlerini ise sigortalı (Herhangi bir Sosyal Güvenlik Kuruluşundan Alacakları Belge) olarak EKIII belgesi ile belgelendirmek zorundadır.İstenen toplam süre ise adayın mesleğinin,çıraklık dönemi süresinin (Bakınız Öğrenim süreleri sayfası) 2 (İki) katının üzerine 5 (Beş) yıl eklenerek hesaplanır.

DENKLİK BELGESİ İLE KALFALIK SINAVINDA İSTENEN EVRAKLAR:
a-Dilekçe
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi
d-Denklik belgesinin aslı ve fotokopisi (Müracaatta kalfalık için denklik belgesinin yalnızca fotokopisi verilecek)
d-5 adet kravatlı fotoğraf 

DENKLİK BELGESİ İLE USTALIK SINAVINDA İSTENEN EVRAKLAR:
a-Dilekçe
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi
d-Denklik belgesinin aslı 
d-5 adet kravatlı fotoğraf 

2-MESLEK LİSESİ MEZUNLARI-1:
Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliğinin 234.Maddesinin a fıkrası:
Mesleki ve Teknik Orta Öğretim programlarından 1985-1986 Öğretim Yılından sonra mezun olanlar doğrudan ustalık sınavlarına girerler.

MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Dilekçe 
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi
d-5 adet kravatlı fotoğraf

3-MESLEK LİSESİ MEZUNLARI-2: 
Mesleki ve Teknik Orta Öğretim programlarından 1985-1986 Öğretim Yılından önce mezun olanlar doğrudan ustalık belgesi verilir.

MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Dilekçe 
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi
d-5 adet kravatlı fotoğraf

4-TEKNİK LİSE MEZUNLARI:
Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliğinin 233.Maddesi: 
Teknik orta öğretim programları mezunları veya Mesleki ve Teknik Eğitim okul ve kurumlarının dört yıllık eğitim programlarından mezun olanlara, mesleki eğitimi uygulama kapsamındaki meslek dallarında ustalık belgesinin yetki ve sorumluluklarını taşıyan bağımsız İŞ YERİ AÇMA belgesi verilir.

MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Denklik dilekçesi
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi denklik belgesine müracaatta bulunacaklar. 

DENKLİK BELGESİ OLANLARIN MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Dilekçe
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi
d-3 adet kravatlı fotoğraf 

5-MESLEK YÜKSEKOKULU OKULU ÇIKIŞLILAR:
a-Genel lise mezunu olup, meslek yüksekokulu bitirenler:
Mesleği ile ilgili bir yıllık çalıştığını sosyal güvenlik kuruluşlarından belgelendirerek müracaat etmeleri halinde (Ek3) doğrudan İŞ YERİ AÇMA belgesi verilir.

MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Denklik dilekçesi
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi denklik belgesine müracaatta bulunacaklar. 

DENKLİK BELGESİ OLANLARIN MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Dilekçe
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi
d-3 adet kravatlı fotoğraf
b-Meslek Lisesi mezunu olup,aynı bölümde meslek yüksekokulunu bitirenler:
Müracaat etmeleri halinde doğrudan İŞ YERİ AÇMA belgesi verilir.

6-TİCARET LİSESİ MEZUNLARI:
Ticaret meslek lisesi mezunları herhangi bir satış elemanlığı meslek dalında en az bir yıl sosyal güvenlik kuruluşundan hizmet belgelendirdikten sonra,ustalık sınavlarını başarmaları halinde satış elemanlığı meslek alanında USTALIK BELGESİ verilir.

MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Dilekçe 
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi
d-5 adet kravatlı fotoğraf
e-Ek-III formu
f-Sigorta prim tahakkuk cetveli 

7-PAZARLAMA, İKTİSAT, MALİYE... LİSANS EĞİTİMİ MEZUNLARI:
Pazarlama, iktisat, maliye vb. lisans eğitimi mezunları ise, istedikleri satış elemanlığı meslek dalında, İLERİ MESLEK BİLGİSİ sınavını başardıkları taktirde satış elemanlığı meslek alanında USTALIK BELGESİ verilir.

MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Denklik dilekçesi
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi ile denklik belgesine müracaatta bulunacaklar. 

DENKLİK BELGESİ OLANLARIN MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Dilekçe
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi
d-5 adet kravatlı fotoğraf

8-ELEKTRİK YETKİ BELGELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: 
Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliğinin 236.Maddesi: 
a-Elektrik tesisatçılığı birinci sınıf veya 1985-1986 Öğretim yılı sonuna kadar ikinci sınıf yetki belgesi alanlara doğrudan USTALIK BELGESİ verilir.

MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Denklik dilekçesi
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi ile denklik belgesine müracaatta bulunacaklar. ;

DENKLİK BELGESİ OLANLARIN MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Dilekçe
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi
d-3 adet kravatlı fotoğraf
b-1985-1986 Öğretim yılından sonra ikinci sınıf elektrik tesisatçılığı yetki belgesi alanlar ise bu belgeyi almaya hak kazandıkları tarihten sonra ustalık sınavına girer.

MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Denklik dilekçesi
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi ile denklik belgesine müracaatta bulunacaklar. 

DENKLİK BELGESİ OLANLARIN MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Dilekçe
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi
d-5 adet kravatlı fotoğraf
c-Üçüncü sınıf elektrik tesisatçılığı yetki belgesi alanlara doğrudan KALFALIK BELGESİ verilir.

MÜRACAAT EVRAKLARI:
a-Denklik dilekçesi
b-Diplomanın aslı fotokopisi
c-Nüfus cüzdanı fotokopisi ile denklik belgesine müracaatta bulunacaklar.Kalfalık belgesi çıktıktan sonra Ustalık Belgesi için ayrıca müracaatta bulunacaklar.

USTALIK BELGESİ :

İş yeri açmak için Ustalık Belgesi gereklidir.

Kalfalık Belgesi Almış Olanlar:

a) Kalfalık belgesini aldığı tarihten itibaren mesleklerinde en az 3 yıl çalışmış ve bakanlıkça açılan Ustalık Eğitim Kurslarını başarılı olarak bitirenler ustalık sınavlarına katılarak başarılı olmaları halinde “Ustalık Belgesi” alabilirler.( Kanun maddesi:28/b)

b) Kalfalık belgesini aldığı tarihten itibaren mesleklerinde en az 5 yıl SSK’lı olarak çalışanlar doğrudan ustalık sınavlarına katılıp başarılı olmaları durumunda “Ustalık Belgesi” alabilirler. (Kanun maddesi: 28/c)


Meslek Lisesi Mezunları

a) 1985-1986 Eğitim-Öğretim yılı sonuna kadar meslek lisesinden mezun olanlar mezun oldukları meslek dalında doğrudan “Ustalık Belgesi” alabilirler. (Kanun maddesi: Geçici 1b/2)

b) 1985-1986 Eğitim-Öğretim yılından sonra meslek lisesinden mezun olanlar doğrudan ustalık sınavlarına katılarak sınavlarda başarılı olmaları halinde “Ustalık Belgesi” alabilirler. (Kanun maddesi:29)

USTALIK EĞİTİCİ BELGESİ : 

Ustalık belgesi sahibi olup Mesleki Eğitim Merkezlerinde açılan İş Pedagojisi Kurslarını başarı ile tamamlayanlara “Usta Eğiticilik Belgesi” verilir. (Kanun Maddesi:31)

 Meslektaşlarımızın Dikkatine…

  Mesleki Eğitimle ilgili daha geniş bilgi için; “ Mesleki Eğitimler “ ana başlığında yer alan “Mesleki Eğitim Merkezleri”  alt başlığındaki İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı  ilgili Mesleki Eğitim Merkezlerine müracaat etmeleri rica olunur.